Εκπαίδευση

Ένα σχολείο δεν χρειάζεται να είναι μεγάλο, να έχει πολλούς μαθητές ή μεγάλο σύλλογο διδασκόντων. Δεν χρειάζεται να έχει οργανωμένα δεκαπενταμελή συμβούλια, ούτε εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για να μπορέσει να παράξει έργο πρωτότυπο, καινοτόμο και ευχάριστο. Αρκεί η θέληση μαθητών και εκπαιδευτικών.

 

Αρκεί η αγάπη για ένα χόμπι, κάποια εξωσχολική δραστηριότητα, η όρεξη για μάθηση πέρα από τα σχολικά βιβλία. Άλλες φορές πάλι αρκεί η παρότρυνση για εξερεύνηση του σύμπαντος, για αναζήτηση της αλήθειας, για ανάλυση ιστορικών γεγονότων. Μπορεί να αρκεί και μόνο η αγάπη για το περιβάλλον, η ανάγκη των παιδιών να έρθουν πιο κοντά σε παραδόσεις και ανθρώπους ή η επιθυμία να μοιράζεσαι με άλλους σκέψεις και φιλοδοξίες. Τελικά, ίσως να αρκεί η συνεργασία για να δημιουργήσεις κάτι όμορφο και ξεχωριστό.

 

Ένα τέτοιο παράδειγμα δημιουργικότητας και συνεργασίας αποτελεί το Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις της Δημοτικής Κοινότητας Νικηφόρου του Δήμου Παρανεστίου στην Περιφερειακή Ενότητα Δράμας. Είναι ένα σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου οι καθηγητές του γυμνασίου διδάσκουν και σε μαθητές λυκείου, μέσα στο ίδιο κτίριο, με έναν κοινό διευθυντή.

 

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα σχολείο, με μικρό μαθητικό δυναμικό (φέτος φοιτούν σε αυτό 90 μαθητές ενώ πέρυσι ο αριθμός δεν ξεπερνούσε τους 76), που όμως δεν παύει τα τελευταία χρόνια να εκπλήσσει ευχάριστα την τοπική κοινωνία και το μαθητικό πληθυσμό, όχι μόνο της Δράμας, αλλά ολόκληρης της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς αποτελεί ένα από τα πιο δραστήρια σχολεία σε πάρα πολλούς τομείς.

 

Την περσινή χρονιά, μάλιστα, κατάφερε μέσω του πολιτιστικού προγράμματος «Λέσχη Ανάγνωσης» να βρεθεί ανάμεσα στα 100 καλύτερα σχολεία από όλη την Ελλάδα, που βραβεύονται στις 2 Νοεμβρίου από το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού & Αθλητισμού, στο πλαίσιο της πράξης «Θεσμός αριστείας και ανάδειξη καλών πρακτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση».

 

Μία από τις ευχάριστες εκπλήξεις της παραπάνω δράσης είναι ότι μικρά σχολεία, όπως του Νικηφόρου, έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τη δουλειά που κάνουν και να βρεθούν στην πρώτη γραμμή των καινοτόμων δράσεων πανελλαδικά.

 

Το μυστικό της επιτυχίας, όπως εξηγεί στο ΑΜΠΕ ο φιλόλογος καθηγητής Γιάννης Σισμανίδης, κρύβεται στη διάθεση μικρών και μεγάλων για κάτι το διαφορετικό και δη στη διάθεση μαθητών και καθηγητών να ξεφύγουν από τη «στεγνή» γνώση των βιβλίων και να δημιουργήσουν.

 

 Ο κ. Σισμανίδης υποστηρίζει πως είναι σημαντικό ότι τα παιδιά, ανεξαρτήτου ηλικίας, είναι ανοιχτά στην παρότρυνση των καθηγητών τους και με τη σειρά τους οι καθηγητές θέλουν να προσφέρουν τον καλύτερο εαυτό τους βλέποντας πως οι προσπάθειες αποδίδουν καρπούς χάρη στο δημιουργικό πνεύμα των μαθητών.

 

Το γεγονός ότι το σχολείο αποτελεί μία μικρή και ευέλικτη σχολική κοινότητα βοηθάει ώστε να υπάρχει καλύτερη οργάνωση και συνεννόηση μεταξύ των δυο μερών, επισημαίνει η διευθύντρια του σχολείου Υπερμαχεία Πατσιάβρα.

 

 «Είναι σημαντικό» σημειώνει «ότι στις δράσεις συμμετέχουν όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, ανεξάρτητα από την τάξη στην οποία φοιτούν και την ηλικία τους. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός, υπάρχει μία συλλογική προσπάθεια, ένας κοινός στόχος που πρέπει να επιτευχθεί μέσα από τη συνεργασία και την ομαδική δουλειά. Εξάλλου, δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιλέγουμε μόνο τους μεγαλύτερους μαθητές και κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος και αδικία. Όλα τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, έχουν να καταθέσουν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις. Έχουν καλές ιδέες που μπορούν να γίνουν πράξη. Πάντως, εκείνο που μένει και πρέπει να τονιστεί είναι η συνεργασία μαθητών -καθηγητών και η ομαδική δουλειά. Τα παιδιά βγαίνουν κερδισμένα».

 

Η «Λέσχη Ανάγνωσης», δράση για την οποία βραβεύτηκε το σχολείο, σκοπό είχε να φέρει τους μαθητές πιο κοντά στη διαδικασία και την απόλαυση της ανάγνωσης και να τους γνωρίσει την ελληνική λογοτεχνία (από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα).

 

 «Απότοκο της προσπάθειας αυτής ήταν να γίνουν παρουσιάσεις λογοτεχνικών έργων μέσα στις τάξεις από τους μαθητές κι έτσι να αλλάξει ακόμη και η αντίληψή τους για την ίδια την ανάγνωση, από μία μονήρη εμπειρία σε μία δραστηριότητα που μπορεί να τη μοιραστούν με τους συμμαθητές τους» σημειώνει ο κ. Σισμανίδης.

 

Μέσα από τη διαδικασία αυτή προέκυψε και η δράση της «Λέσχης», που βραβεύτηκε από το Πρόγραμμα Αριστείας και Καινοτομίας. Οι μαθητές και οι υπεύθυνοι καθηγητές τους αποφάσισαν να οργανώσουν μία βραδιά ανάγνωσης που θα τη μοιράζονταν με όλο το σχολείο αλλά και με την τοπική κοινότητα. Έτσι, την προπαραμονή των Χριστουγέννων του 2011, στην εγκαταλειμμένη εκκλησία του Άη Γιώργη, που έχτισαν οι πρόσφυγες, οι μαθητές παρουσίασαν ένα θεατρικό αναλόγιο με χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Με τον τίτλο «Παπαδιαμάντης υπό το φως των κεριών» και με μόνο μέσο φωτισμού τα κεριά, ο λόγος του Σκιαθίτη συγγραφέα ζωντάνεψε από τις φωνές των παιδιών. Αφηγητής και πρόσωπα, μπροστά στο ιερό βήμα της εκκλησίας και στα δύο ψαλτήρια, απέδωσαν με όση εσωτερικότητα μπορούσαν το ύφος και την πνευματικότητα των διηγημάτων.

 

Βέβαια, στην προσπάθειά τους αυτή είχαν αρωγό το Δήμο Παρανεστίου και το Τοπικό Συμβούλιο Νικηφόρου, όπως επίσης τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο της Δημοτικής Κοινότητας και βέβαια όλους του μαθητές του σχολείου.

 

Οι δράσεις, όμως, του σχολείου δεν περιορίζονται μόνο στη «Λέσχη Ανάγνωσης». Οι μαθητές και ο καθηγητής της Φυσικής έχουν συστήσει ένα ερασιτεχνικό αλλά πολύ δραστήριο Σύλλογο Αστροπαρατήρησης και ασχολούνται τόσο με την αστροφυσική όσο και με τη φυσική. Είναι πολύ συχνές οι βραδιές αστροπαρατήρησης που διοργανώνονται με αφορμή κάποιο αστρονομικό φαινόμενο (πλειάδες, βροχή μετεωριτών, κ.ά.), όπου οι μαθητές -μέλη του Συλλόγου εξηγούν στους επισκέπτες το φαινόμενο και τους καθοδηγούν στην παρατήρηση με τα τηλεσκόπια.

 

Η ιδέα για τη δημιουργία του Συλλόγου Αστροπαρατήρησης ανήκει στον καθηγητή φυσικής και υποδιευθυντή του σχολείου Μιχάλη Δογραματζίδη, ο οποίος, μιλώντας στο ΑΜΠΕ, δεν κρύβει τη μεγάλη ικανοποίησή του που τα παιδιά «αγκάλιασαν» με θέρμη αυτή την ιδέα. «Το σύμπαν κρύβει μυστικά, κρύβει άγνωστες πτυχές από τη δημιουργία του κόσμου. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπεις στα μάτια των παιδιών την επιθυμία της αναζήτησης του καινούργιου και του άγνωστου. Είναι όμορφο να βλέπεις τα παιδιά να εργάζονται ομαδικά, να έχουν διάθεση όχι μόνο να μάθουν αλλά στη συνέχεια να μοιραστούν τις γνώσεις τους και με άλλους» σημειώνει.

 

Επιπλέον, στο πλαίσιο του Συλλόγου Αστροπαρατήρησης οργανώνονται εκδηλώσεις με φιλοξενούμενους επισκέπτες καθηγητές από διάφορα πανεπιστήμια της χώρας που κάνουν διαλέξεις πάνω σε θέματα αστροφυσικής, ενώ οι ίδιοι οι μαθητές παρουσιάζουν πειράματα φυσικής. Μάλιστα, φέτος, τα παιδιά που συμμετέχουν στο σύλλογο προετοιμάζουν τη δημιουργία ενός υπαίθριου μουσείου φυσικής ενώ προσπαθούν να επιτύχουν την κατασκευή και ενός παρατηρητηρίου στην αυλή του σχολείου.

 

Από τις πιο ενδιαφέρουσες δραστηριότητες του Γυμνασίου Νικηφόρου ήταν η συνεργασία του με το ΤΕΙ Καβάλας, και συγκεκριμένα με το Τμήμα Δασοπονίας με έδρα τη Δράμα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πιλοτικού Προγράμματος Rurener, για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα ανανεώσιμων και εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

 

Οι μαθητές, δουλεύοντας σε ομάδες, αρχικά ενημερώθηκαν για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και στη συνέχεια πρότειναν οι ίδιοι μορφές ενέργειας που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην περιοχή τους. Οι προτάσεις τους παρουσιάστηκαν στη διάρκεια ειδικής ανοιχτής εκδήλωσης, με τη μορφή πόστερ, που βραβεύτηκαν, ενώ στη συνέχεια τυπώθηκαν σε ημερολόγιο που μοιράστηκε σε όλους τους μαθητές του σχολείου.

 

Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, μαθητής της δευτέρας λυκείου φέτος, και ο Παναγιώτης Τσιμπουκέλλης, μαθητής της τρίτης γυμνασίου, μιλούν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό στο ΑΜΠΕ για την περσινή συμμετοχή τους στο πρόγραμμα Rurener. Επισημαίνουν ότι απέκτησαν γνώσεις που δύσκολα θα μάθαιναν εντός του πλαισίου των διδακτικών ωρών του σχολείου αλλά και εμπειρίες για το πώς μπορούν να διαχειριστούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας- και όχι μόνο.

 

Μεταξύ των δράσεων που έχουν αναπτυχθεί στο σχολείο είναι και η έκδοση ηλεκτρονική εφημερίδας που διακινείται μόνο μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με ποικίλη θεματολογία, που ενδιαφέρει ολόκληρη τη σχολική κοινότητα αλλά και την τοπική κοινωνία του Δήμου Παρανεστίου.

 

Μία άλλη αξιέπαινη προσπάθεια των μαθητών ήταν να βάψουν οι ίδιοι τις αίθουσες διδασκαλίας όλου του σχολείου και μάλιστα σε χρόνο έξω από τις σχολικές ώρες (όπως την περίοδο των διακοπών του Πάσχα και του καλοκαιριού), με χρήματα από τα ταμεία των μαθητικών κοινοτήτων και με τη βοήθεια της Σχολικής Επιτροπής. Έτσι, η νέα σχολική χρονιά 2012 -2013, που ξεκίνησε πριν από δυο μήνες, βρήκε στο σχολείο ανανεωμένο και καθαρό.

 

Η Νόπη Ταξοπούλου, μαθήτρια της τρίτης λυκείου φέτος, και η Σοφία Καραλίδου, μαθήτρια της δευτέρας λυκείου, αναφερόμενες στο βάψιμο του σχολείου τους μιλούν για μια εθελοντική εργασία που έγινε με πολλή όρεξη και κέφι, με τη συμμετοχή όλων των παιδιών που πραγματικά τους άφησε όμορφες αναμνήσεις. Ήταν κάτι δημιουργικό, ένα όμορφο αποτέλεσμα που ικανοποίησε όλους, αφού μοιράστηκαν στιγμές ομαδικής δουλειάς, μέσα από μια κοινή προσπάθεια.

 

Την περσινή σχολική χρονιά, 2011 -2012, στο Γυμνάσιο Νικηφόρου πραγματοποιήθηκαν συνολικά 25 διαφορετικές δραστηριότητες. Εκπαιδευτικές εκδρομές και επισκέψεις, ενδοσχολικές ενημερώσεις και εκδηλώσεις με διάφορες αφορμές (από τη σχολική βία μέχρι τη μέρα των ευρωπαϊκών γλωσσών), εκπαιδευτικά προγράμματα και δημιουργικές ενασχολήσεις, είναι μερικές μόνο από τις πολλές δράσεις που φέρνουν τους μαθητές σε επαφή με διάφορα κοινωνικά θέματα.

 

Είναι θέματα που αποτελούν πηγή πληροφόρησης και προβληματισμού για τους ίδιους τους μαθητές και τη σχολική κοινότητα, μέσα στην οποία ζουν καθημερινά και αναπτύσσουν τις δημιουργικές τους δυνατότητες και ανησυχίες.